Khi nhắc đến cây tre Mạnh Tông, người ta thường nghĩ ngay đến măng Mạnh Tông – loại thực phẩm được ưa chuộng bởi hương vị thơm ngon mà còn bởi giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài việc cung cấp măng, cây tre Mạnh Tông còn được đánh giá cao với vai trò là nguyên liệu xanh cho xây dựng, nội thất và các ứng dụng thân thiện với môi trường. Với đặc tính bền bỉ, dẻo dai và khả năng sinh trưởng nhanh, loại cây này ngày càng được ưa chuộng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Hãy cùng Tre trúc Ngọc Dương tìm hiểu sâu hơn về đặc điểm, phân bố, ứng dụng, cũng như quy trình trồng và khai thác cây tre Mạnh Tông trong bài viết dưới đây.
Tre Mạnh Tông là cây gì?
Tre Mạnh Tông, tên khoa học Dendrocalamus asper, là một loài thực vật có hoa thuộc họ Hòa thảo. Loài cây này có nguồn gốc từ khu vực Đông Nam Á, với phạm vi tự nhiên trải dài khắp các vùng của Thái Lan và Malaysia. Ngày nay, cây tre Mạnh Tông đã được du nhập và trồng tại nhiều quốc gia khác nhau như Sri Lanka, Madagascar, và đặc biệt là ở Việt Nam. Loài tre này được mô tả khoa học đầu tiên bởi (Schult.) Backer vào năm 1927.
Ở Việt Nam, tre Mạnh Tông được xem là một trong những loài tre phổ biến nhờ vào sự phù hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm. Cây thường được trồng tại các tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung, nơi đất đai màu mỡ và khí hậu thuận lợi, giúp cây phát triển mạnh mẽ. Với đặc tính vượt trội như thân to, thẳng, bền chắc và măng có giá trị dinh dưỡng cao, tre Mạnh Tông đáp ứng nhu cầu về thực phẩm và cung cấp nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp khác nhau.
Xem thêm: Top 10 Loài Tre Việt Nam Phổ Biến Nhất – Bạn Đã Biết Được Bao Nhiêu?
Đặc điểm nổi bật của cây tre Mạnh Tông
Cây tre Mạnh Tông là một loài tre thân gỗ lớn, với chiều cao từ 15-20 mét và đường kính thân dao động từ 5-17 cm. Thân tre thường thẳng, với vách tương đối dày từ 11-20 mm, mỏng dần về phía đỉnh và ngọn hơi cong. Lóng thân dài 40-50 cm, có màu xanh nhạt, phủ lớp phấn mịn và lông ngắn màu trắng vàng quanh các đốt, tạo nên vẻ ngoài bắt mắt và đặc trưng.
Lá tre có dạng hình nêm với phiến lá hình mũi giáo, kích thước dài từ 41-48 cm và rộng 7,1-7,5 cm. Lá có đầu nhọn kéo dài, gốc thuôn nhọn, gân lá rõ ràng với 12-13 đôi. Bẹ lá phủ lông mịn màu trắng, cuống lá ngắn, dài 0,7 cm và rộng 0,5 cm. Đặc biệt, phần lưỡi lá cao từ 0,2-0,3 cm, mép lá lồi lõm tạo nên hình dáng độc đáo.
Cây tre Mạnh Tông cũng nổi bật với hoa tự chùy mọc ở đầu cành. Mỗi đốt cành hoa thường có từ 3-4 hoa chét, với hoa chét ngắn hình nhộng. Phiến mo của hoa hình ngọn giáo, có các đường gân song song rõ nét, mặt trong phủ lông mịn. Đặc điểm này làm cho loài tre không chỉ bền chắc mà còn mang vẻ đẹp tự nhiên và độc đáo.
Điểm đặc biệt khác của tre Mạnh Tông là hệ thống rễ khí, giúp cây thích nghi tốt với môi trường đất đai nghèo dinh dưỡng và tăng cường khả năng giữ đất. Những đặc điểm vượt trội này giúp tre Mạnh Tông trở thành lựa chọn lý tưởng cho các ứng dụng trong xây dựng, sản xuất và bảo vệ môi trường.
Thói quen sinh trưởng của giống tre Mạnh Tông
Tre Mạnh Tông phát triển nhanh và phân cành cao, thường đạt tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong những điều kiện đất đai và khí hậu thích hợp. Mỗi thân cây có thể sống từ 10 đến 20 năm trước khi bắt đầu quá trình già hóa. Loài cây này phát triển mạnh nhất trên các loại đất như đất sét pha, đất thịt, đất thịt pha cát và đất cát pha, đặc biệt là khi đất giàu hữu cơ và có khả năng thoát nước tự do.
Tre Mạnh Tông ưa thích môi trường đất có tính axit vừa phải đến trung tính, với độ pH dao động từ 5,0 đến 7,5. Ngoài ra, cây cần ánh sáng mặt trời chiếu toàn phần hoặc một phần để sinh trưởng tốt nhất. Tuy nhiên, giống tre này không chịu được các loại đất thoát nước kém, đất dính hoặc đất nông cạn ít dinh dưỡng. Vì vậy, việc lựa chọn địa điểm trồng và chăm sóc đất đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa sự phát triển và năng suất của tre Mạnh Tông.
Măng Mạnh Tông – Đặc sản núi rừng
Măng Mạnh Tông, được thu hoạch từ loài tre Mạnh Tông, là một trong những đặc sản quý giá của nhiều vùng núi rừng Việt Nam. Với sự kết hợp hoàn hảo giữa vị ngọt thanh và độ giòn tan, măng Mạnh Tông không chỉ là một món ăn hấp dẫn mà còn là nguồn dinh dưỡng dồi dào, mang lại lợi ích cho sức khỏe của con người.
Đặc Điểm Của Măng Tre Mạnh Tông
Hình dáng: Măng cây tre Mạnh Tông có hình trụ dài, đầu măng hơi tròn, lớp vỏ bên ngoài mang màu vàng nhạt hoặc nâu nhạt, tùy thuộc vào độ trưởng thành của măng. Măng non thường có màu sáng, mềm mại, trong khi măng già có màu đậm và vỏ cứng hơn.
Kích thước: Măng Mạnh Tông có sự đa dạng về kích thước, từ những măng nhỏ như ngón tay, cho đến những măng lớn bằng cổ tay. Măng lớn có thân dài và dày, thích hợp cho các món hầm hoặc kho, trong khi măng nhỏ lại thích hợp cho món xào hoặc nấu canh.
Vị: Măng có vị ngọt thanh tự nhiên, với độ giòn mịn đặc trưng, mang lại cảm giác dễ chịu khi thưởng thức. Đây là một trong những đặc điểm nổi bật khiến măng Mạnh Tông luôn được yêu thích.
Mùi thơm: Măng tre Mạnh Tông có một mùi thơm nhẹ nhàng, tựa như hương của núi rừng, dễ chịu và hấp dẫn. Mùi thơm này càng rõ rệt khi măng được chế biến trong các món ăn nóng.
Giá Trị Dinh Dưỡng
Măng Mạnh Tông là nguồn cung cấp nhiều dưỡng chất quan trọng, giúp duy trì sức khỏe và năng lượng cho cơ thể. chứa hàm lượng chất xơ cao, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, ngăn ngừa táo bón và hỗ trợ quá trình giảm cân.
Măng là nguồn cung cấp các vitamin cần thiết như vitamin B và vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tật và cải thiện làn da. Măng của cây tre Mạnh Tông còn chứa các khoáng chất quan trọng như kali, magie và sắt, giúp duy trì sức khỏe tim mạch, ổn định huyết áp và bổ sung năng lượng cho cơ thể.
Xem thêm: Mua cây nứa ở đâu? Đặc điểm, sự phân bố và ứng dụng của Tre nứa
Các Món Ngon Từ Măng tre Mạnh Tông
Măng Luộc: Măng luộc là cách chế biến đơn giản nhất, giúp giữ lại hương vị ngọt tự nhiên và độ giòn của măng. Món măng luộc ăn kèm với muối vừng hoặc chao sẽ rất ngon.
Măng Xào Thịt: Một món ăn phổ biến, dễ làm và thơm ngon. Măng Mạnh Tông được xào với thịt lợn hoặc gà, tạo ra một món ăn vừa mềm vừa giòn, thích hợp cho các bữa cơm gia đình.
Măng Hầm Xương: Món măng hầm xương không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng. Nước dùng từ xương hầm kết hợp với măng sẽ tạo nên hương vị đậm đà, rất thích hợp trong những ngày lạnh.
Măng Kho Tộ: Măng kho tộ là món ăn đậm đà, với măng thấm đẫm gia vị, tạo nên một món ăn hấp dẫn mà không kém phần bổ dưỡng.
Măng Ngâm Chua: Măng ngâm chua có thể dùng làm món ăn kèm, hoặc chế biến thêm vào các món canh, xào để tăng thêm độ ngon và độc đáo.
Cách chọn mua măng tươi ngon
Chọn măng còn tươi: Măng tươi có vỏ sáng bóng, không bị thâm đen, không có mùi lạ.
Chọn măng vừa phải: Không nên chọn măng quá già hoặc quá non. Măng quá già thường bị xơ, măng quá non thường bị bở.
Kiểm tra phần gốc: Phần gốc măng phải chắc chắn, không bị dập nát.
Các Ứng Dụng Khác Của Cây Tre Mạnh Tông
Ngoài việc được sử dụng phổ biến trong chế biến món ăn, tre Mạnh Tông còn có nhiều ứng dụng khác trong đời sống và sản xuất, nhờ vào đặc tính bền bỉ và linh hoạt của nó.
Xây dựng và vật liệu xây dựng: Cây tre Mạnh Tông được sử dụng làm cột nhà, mái lợp, hoặc khung kết cấu trong các công trình, đặc biệt là ở vùng nông thôn và miền núi. Thân cây dài và cứng cáp làm cho nó trở thành vật liệu lý tưởng cho xây dựng.
Nội thất và trang trí: Cây tre này còn được chế tác thành các sản phẩm nội thất như bàn ghế, tủ kệ, vách ngăn, giúp tạo không gian sống gần gũi, ấm cúng và mang lại vẻ đẹp tự nhiên cho ngôi nhà.
Sản xuất giấy và bột giấy: Cây tre Mạnh Tông cũng được dùng để sản xuất giấy và bột giấy, góp phần giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn tài nguyên gỗ truyền thống, bảo vệ môi trường.
Trồng và Khai thác Tre Mạnh Tông
Trồng Tre Mạnh Tông yêu cầu lựa chọn giống cây khỏe mạnh, không bị sâu bệnh từ những cây mẹ có năng suất cao. Đất trồng cần tơi xốp, giàu hữu cơ và thoát nước tốt để cây phát triển mạnh mẽ. Thời vụ trồng ở miền Bắc thường vào tháng 3-4 hoặc tháng 9-10, trong khi ở miền Nam có thể trồng quanh năm, nhưng thời điểm tốt nhất là mùa mưa.
Để nhân giống, có thể trồng bằng hom, cắt đoạn thân tre dài khoảng 30-40cm có đủ mắt và rễ, sau đó trồng xuống đất. Một cách khác là trồng bằng măng, tách măng non từ cây mẹ và đem trồng.
Trong quá trình chăm sóc, cần tưới nước đều đặn, đặc biệt trong mùa khô để cây không bị thiếu nước. Bón phân hữu cơ hoặc phân hóa học định kỳ giúp cung cấp đủ dưỡng chất cho cây phát triển. Kiểm tra thường xuyên để phòng trừ sâu bệnh, đồng thời cắt tỉa những cành già, cành bệnh để cây thông thoáng và khỏe mạnh.
Khi khai thác, măng có thể thu hoạch quanh năm, nhưng măng ngon nhất vào mùa mưa. Để thu hoạch măng, dùng dao sắc cắt sát gốc măng. Thân tre có thể khai thác khi cây đã trưởng thành, thường sau 3-5 năm trồng. Để khai thác thân, dùng cưa hoặc rìu cắt thân tre cách mặt đất khoảng 30-40cm, chú ý không làm tổn thương phần rễ của cây.
Bản quyền bài viết thuộc về Tre trúc Ngọc Dương
Tre Trúc Ngọc Dương
Địa chỉ: Vân Lũng – An Khánh – Hoài Đức – Hà Nội
Điện thoại: 0973.403.629 – 0902132619
Email : Tretrucngocduong@gmail.com
Website: https://tretrucngocduong.com